چرا کارشناسان تغذیه پروبیوتیک ها را برای گاوهای شیری توصیه می کنند

در سال های اخیر به دلیل تقاضا مصرف کنندگان و قوانین دولت ها، مصرف پروبیوتیک ها بیش از پیش در بخش دامپروری مورد توجه قرار گرفته است. مصرف پروبیوتیک ها سال ها پیش در انسان و دام آغاز شد و با پی بردن به مزایای آنها رواج یافت. پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که باعث تقویت سیستم ایمنی می شوند و شامل دو گروه اصلی اند: قارچ و باکتری.

پروبیوتیک های قارچی، مخمرهای زنده ای هستند که در شکمبه به منظور افزایش تخمیر، استفاده حداکثری از اکسیژن، تثبیت PH شکمبه، بهبود هضم فیبر و افزایش رشد باکتری ها فعالیت می کنند.

پروبیوتیک های باکتریایی به ۳ روش عمل می کنند. اولین روش رقابت با پاتوژن ها است، پروبیوتیک ها مانع از اتصال پاتوژن ها به دیواره روده می شوند. دومین عملکرد، یک اثر شبه آنتی باکتریایی است که قادر است پاتوژن ها را در روده کاهش دهد. آخرین عملکرد نیز افزایش پاسخ ایمنی میزبان در مقابل بیماری ها است.

دستگاه گوارش سیستم پیچیده ای است که علاوه بر هضم و جذب مواد غذایی، به عنوان سد دفاعی برای بدن دام نیز محسوب می شود.

اتصالات بافتی بین سلول ها، لایه ی مخاطی، ایمنوگلوبولین ها و پپتید های ضد میکروبی همگی سیستم دفاعی روده را می سازند. زمانی که این سد دفاعی از میان برداشته می شود، پاتوژن ها می توانند به پوشش روده آسیب بزنند و التهاب ایجاد کنند.

پروبیوتیک ها قادرند سیستم دفاعی را به وسیله ی کاهش فرآیند های التهاب ساز مختلف کنترل کنند. پروبیوتیک های باکتریایی با روش های مختلف از سیستم ایمنی پشتیبانی می کنند از جمله این که در رقابت با پاتوژن ها از اتصال آنها ممانعت می کنند و همچنین قادرند ژن های مسئول بر اتصالات محکم بین سلول های پوششی مجرای گوارش را تنظیم کنند. آنها همچنین می توانند اتصالات محکمی که آسیب دیده اند را ترمیم کنند و زمانی که میزبان برای ترمیم آنها لازم دارد را کاهش دهند. علاوه بر این پروبیوتیک ها قادرند مقدار ترشح موکوس را در مجرای گوارش افزایش دهند. گروهی از پروبیوتیک ها ترکیب مخاط را تغییر می دهند و مانع از اتصال پاتوژن ها می شوند.

بسیاری از پروبیوتیک ها قادرند پپتید های آنتی باکتریال که هدفشان پاتوژن ها هستند تولید کنند. همچنین به طور اختصاصی باعث آزادسازی دفنسین از سلول های پوششی می شوند. دفنسین ها پپتیدهای کوچک یا پروتئین های فعال در مقابل باکتری ها و قارچ ها و ویروس ها هستند.

تاثیری که پروبیوتیک ها روی سیستم ایمنی دارند جالب توجه است. برخی از انواع پروبیوتیک ها پاسخ ایمنی طبیعی را شبیه سازی می کنند بنابراین سلول های میزبان با سرعت بیشتری  پاتوژن ها را شناسایی می کنند. این امر به کاهش صدمات بافتی از جمله التهابات کمک می کند. بافت آسیب دیده توانایی دستگاه گوارش را در جذب مواد غذایی کاهش می دهد و ریسک آسیب پذیری توسط پاتوژن ها را افزایش می دهد.

دستگاه گوارش گوساله تازه متولد شده عاری از هرگونه میکروارگانیسم است. میکروارگانیسم ها بلافاصله بعد از تولد شروع به ساکن شدن در شکمبه و بخش انتهایی دستگاه گوارش می کنند. استفاده از پروبیوتیک های باکتریایی می تواند به ثبات باکتری های نرمال دستگاه گوارش کمک کند. اگر گوساله دستگاه گوارش سالمی داشته باشد، غالبا کمتر به اسهال مبتلا می شود. افزایش میکروارگانیسم های مفید در شکمبه و بخش انتهایی دستگاه گوارش در زمان از شیر گیری گوساله حائز اهمیت است.

تحقیقات اخیر نشان می دهند افزودن گروهی از پروبیوتیک های باکتریایی به خوراک دام باعث توسعه ی بیشتر پرزهای شکمبه شده و بافت پوششی روده ی کوچک بعد از شیرگیری گوساله سالم تر خواهد بود. زمانی که بافت پوششی روده کوچک سالم باشد عملکرد ایمنی دام بهبود یافته و جذب مواد غذایی افزایش می یابد. در یک روده ی کوچک سالم، بافت پوششی محل استقرار سلول های دفاعی می باشد، زمانی که در محل استقرار این سلول های دفاعی التهاب ایجاد شود، بافت پوششی باعث جدا کردن این سلول ها و خروج آن ها از کل دستگاه گوارش در شیرابه هضمی می شود.

در تغذیه گاوها، پروبیوتیک ها هنوزبه عنوان تکنولوژی ناشناخته و جدیدی محسوب می شوند. ولی با توجه به توصیه های اخیر متخصصان تغذیه گاوهای شیری و همچنین نیاز دامداران، تمایل به استفاده از این ترکیبات در حال افزایش است، به طوری که حدود ۲۰ درصد از گاوها در امریکا با برخی از انواع پروبیوتیک ها تغذیه می شوند. گله های بزرگ تر تمایل بیشتری به پذیرش و جایگزینی این تکنولوژی دارند.

زمانی که از کارشناسان تغذیه پرسیده می شود که چرا پروبیوتیک ها را توصیه میکنند، با ۳ پاسخ مواجه می شویم:

افزایش راندمان تولید شیر، هضم بهتر نشاسته و فیبر، و بهبود سلامت گله.

در تحقیقات همراه با مصرف گروهی از پروبیوتیک ها افزایش ۲-۳ درصدی تولید شیر و بهبود قابلیت هضم نشاسته و فیبر خوراک و همچنین حفظ سلامت دام مشاهده گردید. حفظ سلامت دام به این معناست که حیوان قادر است خوراک را با بازده بالاتری مصرف کرده و شیر بیشتری تولید کند.

در نهایت، می توان گفت که پروبیوتیک ها باعث بهبود سلامت گوساله ها و افزایش تولید شیر در گاوها می شوند.